Rekabet Kurumunca Yapılan Yerinde İncelemeyi Engellememenin Önemi!
Rekabet Kurumu, Rekabet Kanun’unun ihlal edilip edilmediğini tespit etmek için gerekli gördüğü hallerde inceleme konusu teşebbüs veya teşebbüs birliklerinde yerinde inceleme yapabilmektedir. Rekabet Kanunu madde 15’e göre inceleme kapsamı şu şekilde olabilir;
- Şirket defterlerini, fiziki ve elektronik ortam ile bilişim sistemlerinde tutulan her türlü verilerini ve belgelerini inceleyebilir, bunların kopyalarını ve fiziki örneklerini alabilir.
İncelemeler sırasında yazılı kayıtlarının yanı sıra bulut sistemleri, yerel sunucularda tutulan bilgiler, çalışanların bilgisayarları ve hatta iş amaçlı kullanılan cep telefonları da kapsama alınabilmektedir. Bu kapsamda WhatsApp yazışmaları dahi incelenebilmektedir.
- Belirli konularda yazılı veya sözlü açıklama isteyebilir,
- Teşebbüslerin her türlü mal varlığına ilişkin mahallinde incelemeler yapabilir.
Yerinde incelemeler Rekabet Kurumu tarafından en son teknolojiye sahip cihazlarla yapılmakta olup, inceleme sadece işle ilgili unsurları kapsamakta olup, kişisel veya özel verilere hiçbir surette erişilmemektedir.
Yerinde İnceleme Gerekçesi, Kapsamı ve Sınırları Bellidir ve Aşılamaz!
Rekabet Kurulu tarafından yerinde inceleme için o teşebbüs özelinde karar alınır ve incelemeyi yapacak uzmanlar için bir yetki belgesi düzenlenmektedir. Bu yetki belgesi incelemeyi yapacak uzmanların inceleme kapsamı ve sınırlarını belirlemektedir.
Ayrıca yetki belgesinde söz konusu incelemenin gerekçesi olan ön araştırma ve soruşturmanın konusu ile kapsamı ve ne tür bir ihlal şüphesine dayanıldığı yer almaktadır. Bu yetki ile incelemeyi yapacak uzmanların, inceleme alanı dışında kalan bilgi ve belgelere erişiminin sınırı çizilmiş olur.
İnceleme esnasında başka ihlale işaret eden bulgular tespit edilirse bu yeni tespit konusunun incelenmesi için Rekabet Kurulu’nun yeni bir karar alması ve yetki belgesi düzenlemesi gerekmektedir.
Yerinde İncelemenin Engellenmesinin Cezası Cironun Binde Beşidir!
Yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması durumunda ilgili şirkete, cirosunun binde beşi oranında idari para cezası verilmektedir.
Bu nedenle incelemeyi yapan uzmanların işini zorlaştırmaması, bilgi ve belge kaçırmaması gerekir. Teşebbüs çalışanlarının yerinde inceleme başladığı andan itibaren, iş için kullandıkları herhangi bir cihazdan hiçbir veriyi silmemeleri gerekmektedir. Kaldı ki dijital ortamda yapılan silme işlemleri uzmanlar tarafından cihazlar ile tespit edilebilmektedir.
14 Ocak 2025 tarihinde BİM’in genel merkezinde yapılan yerinde incelemede, yerinde inceleme başladıktan sonra bir BİM yöneticisi tarafından veri silme eyleminin gerçekleştirildiği Kurum uzmanlarınca tespit edilmiş ve Kurulun almış olduğu kararla; yerinde incelemenin engellendiğine ve zorlaştırıldığına hükmedilerek BİM’e yaklaşık 1,3 milyar Türk lirası idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.
Yerinde İnceleme ile Karşı Karşıya Kalan Şirket Ne Yapmalıdır?
- Uzmanların kimlikleri ve yetki belgeleri talep edilmeli ve birer kopyası alınmalıdır.
- Şirket yönetimi ve hukuk danışmanına bilgi verilmeli ve onlar gelene kadar uzmanlar misafir edilmelidir.
- İncelemeye başlatmak için bekletme makul süreyi aşmamalıdır. Aksi halde incelemenin engellenmesi olarak kabul edilebilir.
- Yetki ve inceleme sınırları kapsamındaki verileri inceleyebilmesi için gerekli cihaz ve dokümantasyona erişim imkanı verilmelidir. Erişim engellenmemelidir.
- Yerinde inceleme sırasında uzmanlar çalışanlara sorular sorabilir, bu soruların yazılı olarak iletilmesi talep edilebilir. Bu engelleme olarak kabul edilmeyecektir.
- Talep edilen belgenin avukat-müvekkil gizliliği gerekçesiyle verilmemesi bazı hallerde engelleme olarak kabul edilebilir. Avukatın şirketin bağlı avukatı ise bilgi vermekten imtina edemez.
- Bağlı avukat olunmadığı hallerde ilgili belgenin savunma hakkının kullanımına ilişkin olması halinde avukat-müvekkil gizliliği gerekçesiyle bilgi ve belge verilmemesi söz konusu olabilir.
- İncelemenin tamamlanmasıyla birlikte uzmanlar tarafından bir Yerinde İnceleme Tutanağı hazırlanmakta, toplanan veriler USB bellek veya harddisk gibi taşınabilir bir depolama aygıtına kaydedilir.
- Alınan tüm bulguların fotokopileri ve çıktıları alınarak birer kopyası incelemeye alınan şirkette bırakılmalıdır.
- Rekabet Kurumu uzmanları tarafından tutanak imzalanır ve bir kopyası şirket yetkililerine verilir.
