- SEKTÖRLERE İLİŞKİN AÇILAN SORUŞTURMALAR
- Rekabet Kurulu, Kast Ajansları Derneği ile bazı kast ajansları ve menajerlerin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettikleri iddiasına ilişkin yürütülen ön araştırmayı sonuçlandırdı.
Kast ajanslığı ve menajerlik faaliyetlerine ilişkin çok sayıda ihbar ve şikâyet üzerine başlatılan ön araştırmanın ön araştırmanın sonuçları, Rekabet Kurulu’nun 12.12.2024 tarihli toplantısında ele alınmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda elde edilen bilgi ve belgeler ciddi ve yeterli bulunarak, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (‘’Kanun’’) ihlal edilip edilmediğinin belirlenmesi amacıyla Kast Ajansları Derneği (‘’KASTDER’’) ile birlikte 20 kast ajansı ve menajer hakkında soruşturma açılmasına karar verilmiştir.
Şikâyetlerde ayrıca, sektörde aynı anda hem kast direktörlüğü hem de menajerlik faaliyetinde bulunan teşebbüslerin rekabet açısından bazı sorunlara yol açtığı ileri sürülmektedir. Özellikle, bu teşebbüslerin kast direktörü olarak görev aldıkları projelerde, kendi temsil ettikleri oyunculara öncelik tanıma avantajına sahip oldukları belirtilmektedir. Bunun yanı sıra, hem kast ajansı veya menajerlik hizmeti veren hem de kast direktörlüğü yapan bu firmaların, kendileriyle bağlantısı olmayan oyunculara yeterli değerlendirme fırsatı sunmadıkları iddia edilmektedir.
Bu durumun, başka menajerlerle çalışan veya sektöre yeni adım atan yetenekleri, hem kast ajansı/menajer hem de kast direktörü olarak faaliyet gösteren teşebbüslere yönelmeye zorladığı ifade edilmektedir. Ayrıca, menajerlik hizmeti almayan oyuncuların, kast direktörlüğü yapan teşebbüsler tarafından dizi ve film projelerinde dezavantajlı bir duruma itildiği belirtilmektedir. Bu çerçevede, yalnızca menajerlik hizmeti sunanların, iki faaliyeti bir arada yürüten teşebbüslerle rekabet etmekte güçlük yaşadıkları iddia edilmektedir.
Bu sebeple 12.12.2024 tarihli toplantıda alınan kararla, ön araştırma kapsamında toplanan bilgi ve belgelerin, ayrıca yapılan incelemelerin ciddi ve yeterli olduğu değerlendirilerek, ilgili tarafların rekabet kurallarını ihlal edip etmediklerinin tespit edilmesi amacıyla soruşturma açılmasına karar verildi
.
1.2.Sahibinden Bilgi Teknolojileri Pazarlama ve Ticaret AŞ Hakkında Soruşturma Açıldı ve Geçici Tedbir Uygulanmasına Karar Verildi
Sahibinden Bilgi Teknolojileri Pazarlama ve Ticaret AŞ Hakkında Soruşturma ve Geçici Tedbir Kararı
Rekabet Kurulu, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (‘‘Kanun’’) 6. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla Sahibinden Bilgi Teknolojileri Pazarlama ve Ticaret AŞ hakkında soruşturma açılmasına karar vermiştir. Soruşturma, Sahibinden ’in kurumsal ve bireysel üyelerin vasıta satış faaliyetlerine yönelik çevrim içi platform hizmetleri kapsamında elde ettiği kullanıcı verilerini ikinci el araç alım-satım hizmetleri pazarında kullanması ve Otobid hizmetine yönelik yoğun reklam harcamalarının rekabeti ihlal edici etkilerini incelemektedir.
16.01.2025 tarihli toplantısında, Kurul, ön araştırmada elde edilen bilgi ve belgeleri ciddi ve yeterli bularak 25-02/47-M sayılı kararla soruşturma başlatmıştır. İnceleme sürecinde, Sahibinden’in farklı platformlarda topladığı kullanıcı verilerini birleştirme uygulamalarının rekabet ihlali teşkil edebileceğine yönelik bulgular tespit edilmiştir.
Bu kapsamda, telafisi mümkün olmayan zararların önlenmesi amacıyla, nihai karar verilinceye kadar 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 9. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca geçici tedbir uygulanmasına 25-02/47-29 sayılı karar ile hükmedilmiştir. Alınan tedbirler şu hususları içermektedir:
- Otobid hizmetine yönelik ana sayfa gösterimlerinin, ilan verme seçeneğinin önüne geçmeyecek şekilde düzenlenmesi,
- Bireysel kullanıcılara yönelik yönlendirmelerin ilan verme sürecinde engellenmesi,
- Kurumsal ve bireysel kullanıcı verilerinin ikinci el araç alım-satım hizmetleri pazarında kullanılmasının önlenmesi için gerekli idari, operasyonel ve teknik tedbirlerin alınması.
Bu karar ile Sahibinden’in piyasa gücünü kullanarak rekabeti kısıtlayıcı faaliyetlerde bulunup bulunmadığı detaylı bir şekilde incelenecek olup, nihai değerlendirme soruşturma süreci sonunda belirlenecektir.
1.3. Hatay İlinde Çimento ve Hazır Beton Sektörüne Yönelik Soruşturmanın Sözlü Savunma Toplantısı 4 Mart 2025’te Gerçekleştirilecek
Hatay ilinde çimento ve hazır beton üretimi ile satışı alanında faaliyet gösteren bazı teşebbüslerin, birlikte fiyat belirleme ve bölge/müşteri paylaşımı yoluyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla yürütülen soruşturma kapsamında sözlü savunma aşamasına geçilmiştir.
Soruşturma çerçevesinde düzenlenecek sözlü savunma toplantısı, 4 Mart 2025 tarihinde saat 10.30’da gerçekleştirilecektir.
- SEKTÖRLERE İLİŞKİN VERİLEN CEZALAR
- Frito Lay’e 1 milyar 300 milyon lira Para Cezası
Doritos, Ruffles, Lay’s, Cheetos ve Çerezza markalarıyla tanınan Frito Lay’in, paketlenmiş cips sektöründe faaliyet gösteren rakiplerini pazardan dışlamak, satışlarını engellemek ve faaliyetlerini zorlaştırmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal edip etmediğinin tespiti amacıyla yürütülen soruşturma tamamlanmıştır.
Soruşturma sonucunda, bakkal, market, büfe gibi satış noktalarında rakip firmaların satışlarını engellemeye yönelik uygulamalar yürüttüğü tespit edilen Frito Lay’e yaklaşık 1 milyar 300 milyon Türk lirası idari para cezası verilmiştir.
- 200 Metrekarenin Altındaki Satış Noktaları İçin Yeni Yükümlülükler Nelerdir?
Soruşturma kapsamında Frito Lay’e 200 metrekareden küçük perakende satış noktaları için bazı yükümlülükler getirilmiştir.
- Frito Lay Stantlarında Rakip Ürünler İçin Alan Ayrılacak
- Rakip stant bulunmayan satış noktalarında, Frito Lay stantlarının dikey ve görünür kısmının %30’u yalnızca rakip ürünler için tahsis edilecektir.
- Bu alan bir seperatör ile ayrılacak ve her sepette “Bu bölüm rakip cips ürünleri için ayrılmıştır” etiketi yer alacaktır.
- Rakip Ürünler İçin Ayrılan Alan Boş Bırakılacak
- Eğer herhangi bir sebeple rakip markaların ürünleri satış noktasında bulunmaz veya tükenirse, bu bölüm boş bırakılacak ve Frito Lay ürünleri ile doldurulmayacaktır.
- Rakip Ürün Satışları Engellenemeyecek
- Satış noktalarına, rakip markaların ürünlerinin görünürlüğünü veya satışını kısıtlamaya yönelik herhangi bir yönlendirme yapılamayacaktır.
- Frito Lay, satış noktalarına en fazla bir adet cips standı koyabilecektir.
- Standart satın alma işlemleri dışında, perakende satış noktalarına finansal teşvik sağlanamayacaktır.
- Tüketicilere Sunulan Seçenekler Artacak
Bu karar ile birlikte, Frito Lay’in rakip markalarının da bakkal, büfe ve küçük market gibi perakende satış noktalarına girişinin kolaylaştırılması ve tüketicilere sunulan seçeneklerin artırılması amaçlanmaktadır.
- Yerinde İncelemeyi Engellemenin Ciddi Sonuçları Olabilir: BİM’e 1,3 Milyar TL Ceza
Rekabet Kurumu’nun yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (‘’Kanun’’) ihlal edilip edilmediğini tespit etmek amacıyla kullanılan en önemli denetim araçlarından biridir. Bu yetkinin etkin şekilde uygulanması, sağlıklı bir rekabet ortamının korunması açısından büyük önem taşımaktadır.
Yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılması durumunda, ilgili teşebbüse cirosunun binde beşi oranında idari para cezası uygulanmaktadır. Rekabet Kurumu, bu incelemeleri en son teknolojiye sahip cihazlarla titizlikle gerçekleştirmekte olup, yalnızca iş ile ilgili verileri incelemekte ve kişisel veya özel nitelikteki verileri kapsam dışı bırakmaktadır.
Yerinde incelemeye tabi tutulan teşebbüslerin, cezai yaptırımlarla karşılaşmamaları için çalışanlarının, inceleme başladıktan sonra kullandıkları herhangi bir cihazdan hiçbir veriyi silmemeleri gerekmektedir. Aksi takdirde, Rekabet Kurumu uzmanları ileri teknoloji sistemleriyle veri silme işlemini kolaylıkla tespit edebilmekte ve bu durum yerinde incelemeyi engelleme veya zorlaştırma olarak değerlendirilmektedir.
Bu kapsamda, 14 Ocak 2025 tarihinde BİM’in genel merkezinde gerçekleştirilen yerinde incelemede, inceleme başladıktan sonra bir BİM yöneticisinin veri silme işlemi gerçekleştirdiği tespit edilmiştir. Bunun üzerine, Rekabet Kurulu’nun 6 Şubat 2025 tarihli kararıyla, BİM’in yerinde incelemeyi engellediğine ve zorlaştırdığına hükmedilmiş ve şirkete yaklaşık 1 milyar 300 milyon Türk lirası idari para cezası uygulanmıştır.
- OİB ve ZES’e Elektrikli Araç Şarj Hizmeti Pazarında Rekabet İhlali ve Taahhüt Kararı
Rekabet Kurulu’nun 04.07.2024 tarihli ve 24-28/679-M sayılı kararıyla, OİB ve ZES hakkında İstanbul-İzmir Otoyolu (O-5 Otoyolu) elektrikli araç şarj hizmeti pazarındaki münhasırlık uygulamaları nedeniyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve/veya 6. maddelerinin ihlal edilip edilmediği konusunda başlatılan soruşturma sonuçlandırıldı. Söz konusu soruşturmada, OİB’nin Oksijen isimli otoyol hizmet tesislerinin işletilmesi, ZES’in ise elektrikli araç şarj istasyonu işletmeciliği alanında faaliyet gösterdiği belirtilmiştir.
Soruşturma sürecinde, O-5 Otoyolundaki Oksijen tesislerinde ZES markalı şarj istasyonlarının kurulumu ve işletilmesiyle ilgili OİB ve ZES arasındaki sözleşme nedeniyle, 01.06.2018-02.06.2022 tarihleri arasında ZES’e sağlanan münhasırlık nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiği belirlenmiş ve bu konuda taraflar uzlaşmaya varmıştır. Uzlaşma süreci sonucunda, 27.12.2024 ve 09.01.2025 tarihlerinde alınan kararlarla, ZES ve OİB’nin münhasırlık uygulamalarına dair eylemleri uzlaşma ile sonlandırılmış ve her iki kuruma toplamda indirimli bir idari para cezası verilmiştir: ZES’e 1.707.963,45 TL, OİB’ye ise 6.025.703,83 TL.
Bunun yanı sıra, OİB tarafından O-5 Otoyolundaki Oksijen tesislerinde elektrikli araç şarj istasyonları kurmak isteyen diğer teşebbüslerle yapılan sözleşmelerde ayrımcılık yapıldığına dair bir iddia ortaya atılmış ve bunun üzerine taahhüt başvurusunda bulunulmuştur.
Sonuç olarak, 13.02.2025 tarihli Kurul toplantısında OİB’nin sunduğu nihai taahhüt metni kabul edilerek soruşturma sonlandırılmıştır. Taahhütler kapsamında, OİB, O-5 Otoyolunda elektrikli araç şarj hizmeti sunan herhangi bir teşebbüsle münhasır sözleşme imzalamamayı, mevcut sözleşmeleri adil bir şekilde düzenlemeyi ve altı ayda bir, beş yıl boyunca Kurumu bilgilendirmeyi kabul etmiştir. Bu adımlar, O-5 Otoyolundaki elektrikli araç şarj hizmetleri pazarındaki rekabetin artırılmasını sağlamış ve tüketicilerin daha fazla seçenekle karşılaşmasını temin etmiştir.
- MEVZUATTA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
- Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşmalar ve Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Hâlinde Uygulanacak İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik ve Kılavuz Yürürlüğe Girdi
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (‘’Kanun’’) 4. ve 6. maddelerinde yasaklanan rekabeti sınırlayıcı davranışlarda bulunan teşebbüsler, teşebbüs birlikleri, bunların üyeleri ile yöneticileri ve çalışanlarına, aynı Kanun’un 16. maddesi uyarınca uygulanacak idari para cezalarının belirlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik” (‘’Yönetmelik’’), 27 Aralık 2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına ilişkin açıklamalar içeren “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek İdari Para Cezalarına İlişkin Kılavuz” (‘’Kılavuz’’), Rekabet Kurulu’nun 13.02.2025 tarihli oturumunda görüşülerek 25-06/136-RM sayılı karar ile kabul edilmiştir.
Kılavuz, idari para cezasının belirlenmesine ilişkin temel ilkeleri ortaya koymakta olup;
- Temel ceza oranının tespitinde dikkate alınacak kriterler,
- İhlal süresinin hesaplanması,
- Nihai ceza oranının belirlenmesinde ağırlaştırıcı ve hafifletici unsurların değerlendirilmesi,
- Takdire bağlı ağırlaştırıcı ve hafifletici unsurların nasıl göz önünde bulundurulacağı,
- İdari para cezası oranının hesaplanmasına ilişkin örnek senaryolar gibi konulara yer vermektedir.
Bu düzenlemeler, rekabet ihlallerine uygulanacak yaptırımlara ilişkin çerçevenin daha net ve öngörülebilir hale getirilmesini amaçlamaktadır.
